Đội ngũ công chứngI. Thành phần hồ sơ, thủ tục công chứng Văn bản từ chối nhận di sản thừa kế
Người yêu cầu công chứng chuẩn bị hồ sơ gồm các giấy tờ (bản chính hoặc bản sao y):
- Giấy tờ chứng minh quyền được thừa kế di sản mà mình từ chối:
Di chúc hợp pháp (trường hợp hưởng theo di chúc); hoặc giấy tờ chứng minh thuộc hàng thừa kế được hưởng di sản theo quy định pháp luật (quan hệ hàng thừa kế thứ nhất):
- Cha mẹ – con cái thì phải có giấy khai sinh
- Vợ – chồng thì phải có giấy đăng ký kết hôn; hoặc Quyết định của Tòa án về việc được thừa hưởng di sản thừa kế (nếu có).
- Nếu là quan hệ hàng thừa kế thứ hai/thứ ba thì phải có giấy tờ được cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam xác nhận thuộc diện được hưởng.
Giấy tờ chứng minh quyền sở hữu tài sản hợp pháp của người để lại di sản
(Ví dụ: Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất do người để lại di sản thừa kế đứng tên hoặc giấy tờ, hồ sơ hợp pháp về tài sản kể cả tài sản hình thành trong tương lai).
- Giấy chứng tử của người để lại di sản.
- Giấy tờ khác có giá trị thay thế một trong các giấy tờ trên nếu.
- Giấy tờ của người yêu cầu công chứng:
- Văn bản đề nghị công chứng
- Văn bản từ chối nhận di sản
- 01 bản sao y (hoặc photo) Căn cước công dân/hộ chiếu (có bản chính xuất trình để kiểm tra, đối chiếu).
II. Quy trình thực hiện công chứng thừa kế của luật Hưng Hà Mô tả chi tiết từng bước, từng trường hợp thường gặp trong quy trình công chứng thừa kế di sản.
Trình tự thủ tục công chứng văn bản từ chối di sản thừa kế
Bước 1: Nộp hồ sơ công chứng
Người yêu cầu thực hiện thủ tục công chứng thừa kế chuẩn bị hoàn thiện các loại giấy tờ nêu ở mục 2. Số lượng: 01 bộ hồ sơ.
Lưu ý: Với những giấy tờ yêu cầu bản sao thì bắt buộc trước khi nhận Văn bản từ chối nhận di sản đã được công chứng phải mang theo bản chính để đối chiếu.
Bước 2: Tiến hành thủ tục công chứng thừa kế
Sau khi nộp đủ hồ sơ, giấy tờ, Công chứng viên sẽ tiến hành xem xét, kiểm tra:
- Nếu hồ sơ đầy đủ: Công chứng viên tiếp nhận, thụ lý và ghi vào sổ công chứng
- Nếu hồ sơ chưa đầy đủ: Công chứng viên hướng dẫn và yêu cầu bổ sung
- Nếu hồ sơ không có cơ sở để giải quyết: Công chứng viên giải thích lý do và từ chối tiếp nhận hồ sơ.
Bước 3: Hướng dẫn ký văn bản
Trường hợp hồ sơ yêu cầu công chứng đầy đủ, phù hợp với quy định của pháp luật thì công chứng viên thực hiện giải quyết hồ sơ và thực thiện các thủ tục công chứng thừa kế tiếp theo.
- Nếu đã có dự thảo văn bản từ chối nhận di sản thừa kế: Công chứng viên kiểm tra các nội dung trong văn bản đảm bảo không có điều khoản vi phạm pháp luật, trái đạo đức xã hội…
- Nếu chưa có dự thảo: Công chứng viên soạn thảo theo đề nghị của người từ chối nhận di sản. Sau khi soạn thảo xong, người từ chối di sản đọc lại nội dung, đồng ý và sẽ được Công chứng viên hướng dẫn ký vào Văn bản từ chối nhận di sản thừa kế.
Bước 5: Ký chứng nhận và trả kết quả hoàn thành thủ tục công chứng
Công chứng viên yêu cầu người từ chối di sản thừa kế xuất trình bản chính các giấy tờ đã nêu ở mục 2 để đối chiếu trước khi ký xác nhận vào Lời chứng và từng trang của Văn bản khai nhận này. Cuối cùng khi đã ký xong văn phòng công chứng sẽ tiến hành thu phí, thù lao công chứng, các chi phí khác. Đồng thời trả lại bản chính văn bản khai nhận cho người thừa kế.
III. Trường hợp nào không được từ chối nhận di sản? Trường hợp không muốn nhận di sản nhưng cũng không làm thủ tục từ chối nhận thì giải quyết thế nào?
Điều 620 BLDS 2015 quy định về Từ chối nhận di sản:
- Người thừa kế có quyền từ chối nhận di sản, trừ trường hợp việc từ chối nhằm trốn tránh việc thực hiện nghĩa vụ tài sản của mình đối với người khác.
- Việc từ chối nhận di sản phải được lập thành văn bản và gửi đến người quản lý di sản, những người thừa kế khác, người được giao nhiệm vụ phân chia di sản để biết.
- Việc từ chối nhận di sản phải được thể hiện trước thời điểm phân chia di sản.”
Như vậy, trường hợp từ chối nhằm trốn tránh việc thực hiện nghĩa vụ tài sản của mình đối với người khác thì không được như trốn tránh nghĩa vụ trả nợ của mình đối với khoản nợ do người chết để lại mà mình là người thuộc hàng thừa kế hay mình đang có nghĩa vụ tài sản đối với người khác mà chưa có đủ điều kiện về tài sản để thực hiện.
Hồ sơ và thủ tục công chứng văn bản từ chối nhận di sản
Trong quá trình thừa kế di sản, người thừa kế có quyền từ chối nhận di sản mà họ được hưởng. Việc từ chối nhận di sản cần được thực hiện theo trình tự, thủ tục pháp luật để đảm bảo tính hợp pháp và tránh các tranh chấp không đáng có trong tương lai. Bài viết này sẽ hướng dẫn chi tiết về hồ sơ và thủ tục công chứng văn bản từ chối nhận di sản.
1. Quy định pháp luật về từ chối nhận di sản
Theo quy định tại Bộ luật Dân sự Việt Nam (Điều 620), người thừa kế có quyền từ chối nhận di sản nếu việc từ chối này đáp ứng các điều kiện sau:
- Người từ chối nhận di sản phải là người có quyền thừa kế hợp pháp (thừa kế theo di chúc hoặc thừa kế theo pháp luật).
- Việc từ chối phải được thực hiện trước khi người thừa kế thực hiện quyền, nghĩa vụ của người thừa kế (chưa nhận hoặc sử dụng di sản).
- Từ chối phải được lập thành văn bản và được công chứng hoặc chứng thực bởi cơ quan có thẩm quyền.
Việc từ chối nhận di sản sẽ giúp người thừa kế từ bỏ quyền lợi về tài sản thừa kế, cũng như trách nhiệm liên quan nếu có nghĩa vụ tài sản của người để lại di sản (người chết).
2. Hồ sơ yêu cầu công chứng văn bản từ chối nhận di sản
Khi thực hiện từ chối nhận di sản, người thừa kế cần chuẩn bị một số giấy tờ sau đây để nộp cho cơ quan công chứng:
- Đơn yêu cầu công chứng văn bản từ chối nhận di sản: Đơn này thường được chuẩn bị sẵn tại phòng công chứng, người yêu cầu chỉ cần điền thông tin và ký xác nhận.
- Văn bản từ chối nhận di sản: Đây là văn bản do người thừa kế lập, nêu rõ ý chí từ chối nhận toàn bộ hoặc một phần di sản mà họ được hưởng.
- Giấy chứng tử của người để lại di sản: Để xác định thời điểm mở thừa kế và người để lại di sản đã qua đời, hồ sơ cần có giấy chứng tử hợp lệ.
- Giấy tờ chứng minh quan hệ thừa kế: Bao gồm giấy khai sinh, giấy đăng ký kết hôn (nếu là vợ/chồng), sổ hộ khẩu hoặc các giấy tờ khác chứng minh quan hệ huyết thống hoặc quan hệ nuôi dưỡng.
- Chứng minh nhân dân/ Căn cước công dân/Hộ chiếu của người từ chối nhận di sản: Bản sao có công chứng, kèm bản chính để đối chiếu.
- Di chúc (nếu có): Nếu người thừa kế được hưởng di sản theo di chúc, cần cung cấp bản di chúc hợp lệ để làm căn cứ xác nhận quyền thừa kế.
- Giấy tờ chứng minh quyền sở hữu di sản (nếu có): Các tài liệu, giấy tờ chứng minh quyền sở hữu của người để lại di sản đối với tài sản, như giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, sổ tiết kiệm, giấy đăng ký xe, cổ phần, cổ phiếu…
3. Thủ tục công chứng văn bản từ chối nhận di sản
Sau khi chuẩn bị đầy đủ hồ sơ, người thừa kế thực hiện thủ tục công chứng văn bản từ chối nhận di sản theo các bước sau:
Bước 1: Nộp hồ sơ tại tổ chức hành nghề công chứng
Người yêu cầu công chứng đến phòng công chứng hoặc văn phòng công chứng nơi cư trú của mình hoặc của người để lại di sản để nộp hồ sơ. Công chứng viên sẽ tiếp nhận, kiểm tra các giấy tờ, tài liệu liên quan.
Bước 2: Kiểm tra hồ sơ
Công chứng viên sẽ kiểm tra kỹ lưỡng hồ sơ, bao gồm việc đối chiếu bản chính với bản sao, kiểm tra các giấy tờ chứng minh quyền thừa kế và tính hợp pháp của văn bản từ chối nhận di sản.
Bước 3: Lập và công chứng văn bản từ chối nhận di sản
Công chứng viên sẽ hỗ trợ người thừa kế lập văn bản từ chối nhận di sản theo mẫu chuẩn. Nội dung văn bản cần nêu rõ:
- Thông tin cá nhân của người thừa kế từ chối nhận di sản.
- Mối quan hệ với người để lại di sản.
- Quyền thừa kế của người từ chối nhận di sản.
- Tuyên bố từ chối nhận toàn bộ hoặc một phần di sản.
Người yêu cầu cần đọc kỹ văn bản trước khi ký, công chứng viên sẽ chứng thực chữ ký của người yêu cầu trên văn bản.
Bước 4: Đóng lệ phí công chứng
Người yêu cầu sẽ đóng lệ phí công chứng theo quy định của pháp luật. Lệ phí có thể dao động tùy thuộc vào giá trị di sản và quy định cụ thể của từng tổ chức hành nghề công chứng.
Bước 5: Hoàn tất và nhận bản công chứng
Sau khi hoàn tất thủ tục và đóng lệ phí, người yêu cầu sẽ nhận được bản sao văn bản từ chối nhận di sản đã được công chứng. Bản chính sẽ được lưu trữ tại tổ chức hành nghề công chứng.
4. Lưu ý khi thực hiện công chứng văn bản từ chối nhận di sản
- Thời hạn từ chối: Phải từ chối nhận di sản trong vòng 6 tháng kể từ thời điểm mở thừa kế. Sau thời gian này, người thừa kế không còn quyền từ chối và sẽ được coi là đã chấp nhận di sản.
- Hiệu lực của văn bản từ chối: Sau khi được công chứng, văn bản từ chối nhận di sản có giá trị pháp lý, và người thừa kế không thể thay đổi quyết định này trừ trường hợp có lý do hợp pháp khác.
- Các nghĩa vụ tài sản: Trong trường hợp từ chối nhận di sản, người thừa kế sẽ không phải chịu trách nhiệm thanh toán các khoản nợ, nghĩa vụ tài sản của người để lại di sản.
Kết luận
Việc từ chối nhận di sản là một quyền của người thừa kế, nhưng cần được thực hiện theo đúng trình tự pháp luật. Việc hiểu rõ và tuân thủ các quy định về hồ sơ, thủ tục công chứng văn bản từ chối nhận di sản không chỉ giúp người thừa kế bảo vệ quyền lợi cá nhân mà còn tránh được các rủi ro pháp lý sau này.
Để biết thêm chi tiết hoặc có bất cứ thắc mắc nào cần được giải đáp, quý khách vui lòng liên hệ theo địa chỉ:
- Dịch vụ công chứng Hà Nội – Công ty Luật Hưng Hà
- Địa chỉ: 88 Trung Phụng, quận Đống Đa, Hà Nội. (Xem chỉ đường)
- Hotline: 0902.130.567 – 0995.306.789
- Email: [email protected]
- Website: https://congchunghanoi.vn/
Bài viết liên quan